In dit artikel geef ik een samenvatting van het wetenschappelijke onderzoek over het domino-effect van kantelpunten in het klimaat, dat wil zeggen kritieke drempels waarbij een klein beetje opwarming grote en onomkeerbare veranderingen in het aardsysteem kan veroorzaken. Ik baseer me op een aantal rapporten (zie onderaan).
De rapporten beschrijven hoe subsystemen van de aarde – de West-Antarctische ijskap, de Groenlandse ijskap, de warme golfstroom of Atlantische Meridionale Overturning Circulation (AMOC), de El Niño, de Amazone en smeltende permafrost – op elkaar kunnen reageren op een destabiliserende manier. Bijvoorbeeld, als de permafrost in het noordelijk halfrond smelt, kan dat leiden tot een enorme uitstoot van methaan, een krachtig broeikasgas. Dat kan op zijn beurt de landijs op Groenland sneller doen smelten en de zeespiegel doen stijgen. Of als het Amazonewoud verandert in een droge savanne, kan dat de CO2-opslagcapaciteit verminderen en de regenvalpatronen verstoren. Dat kan weer invloed hebben op de AMOC.
Eén rapport waarschuwt dat deze climate tipping points al kunnen optreden voordat de temperatuur 2°C boven het pre-industriële niveau stijgt, wat de bovengrens is van het Parijsakkoord. Bovendien kunnen de interacties tussen de verschillende tipping points ook de kritieke temperatuurdrempels verlagen, waardoor tippingcascades (versnelling van klimaatverandering) eerder kunnen plaatsvinden dan verwacht. Het rapport stelt dat het leven op aarde zoals we dat kennen gaat veranderen en dat de huidige maatregelen om de broeikasgasuitstoot te beperken tekortschieten om grootschalige klimaatrampen te voorkomen.
De Universiteit van Stockholm waarschuwt zelfs dat binnen vijf jaar enkele tipping points bereikt zouden kunnen zijn!
De wetenschappelijke kennis over deze kantelpunten was er al, maar niet eerder is het op zo’n officiële manier samengebracht voor beleidsmakers. Het is daarom een belangrijke bijdrage aan het veld en een serieuze, strenge waarschuwing voor de mensheid. We moeten dringend onze CO2-uitstoot verminderen en ons aanpassen aan de onvermijdelijke gevolgen van klimaatverandering.
Ecodorp Boekel is ontworpen om klimaatbestendig te zijn tegen alle weersextremen en is klimaatpositief (er zit 808 ton CO2 opgeslagen in de 36 woningen). Het is dus wel mogelijk om te leven zonder het klimaat te veranderen! We hebben gebouwd op 16m boven zeeniveau en dat is hopelijk genoeg.
Bronnen:
Earth tipping points could destabilize each other in domino effect: Study
IPCC: Leven op aarde zoals we het kennen zal binnen enkele decennia onomkeerbaar veranderd zijn
– Rocha, J. C., Peterson, G., Bodin, Ö., & Levin, S. (2018). Cascading regime shifts within and across scales. Science, 362(6421), 1379-1383. https://doi.org/10.1126/science.aat7850
– Watts, J. (2018, December 20). Risks of ‘domino effect’ of tipping points greater than thought, study says. The Guardian. https://www.theguardian.com/environment/2018/dec/20/risks-of-domino-effect-of-tipping-points-greater-than-thought-study-says
– Carrington, D. (2021, June 3). Climate tipping points could topple like dominoes, warn scientists. The Guardian. https://www.theguardian.com/environment/2021/jun/03/climate-tipping-points-could-topple-like-dominoes-warn-scientists
– Mongabay News (2021, June 7). Earth tipping points could destabilize each other in domino effect: Study. Mongabay. https://news.mongabay.com/2021/06/earth-tipping-points-could-destabilize-each-other-in-domino-effect-study/
-David Armstrong McKay
Researcher in Earth System Resilience, Stockholm University, Climate tipping points could lock in unstoppable changes to the planet – how close are they?
